Në Holandë, dritaret e mëdha të shtëpive nuk janë vetëm një detaj arkitektonik, por një pjesë e identitetit kulturor. Që prej shekujve të kaluar, ato kanë pasur një kuptim të thellë moral: kush nuk ka asgjë për të fshehur, e mban shtëpinë e hapur për syrin e kalimtarit. Kështu, dritaret e mëdha janë kthyer në simbol të ndershmërisë dhe të jetesës së sinqertë.
Tradita lindi në shekullin e 17-të, gjatë periudhës së artë të Holandës, kur vendi u bë një nga qendrat më të pasura të Evropës. Shoqëria protestante e asaj kohe predikonte thjeshtësi, transparencë dhe moral të pastër. Familjet e pasura nuk donin të akuzoheshin për arrogancë apo jetesë të fshehtë, ndaj e ruanin ndershmërinë duke e treguar qartësisht jetën e tyre përmes dritareve të mëdha, pa perde apo pengesa. Kalimtarët mund të shihnin brendësinë e një shtëpie të rregullt, të pastër e të qetë, si dëshmi e një jete të moralshme.
Edhe pse sot shoqëria është më moderne, kjo zakon është ruajtur me krenari. Në shumë qytete holandeze, nga Amsterdami deri te Roterdami, mund të shohësh dritare të mëdha që hapen drejt rrugës, shpesh pa perde, duke lejuar dritën dhe syrin e jashtëm të hyjë lirshëm. Kjo nuk shihet si mungesë privatësie, por si shenjë besimi dhe hapjeje ndaj botës.
Psikologët e kulturës shpjegojnë se kjo qasje tregon natyrën e sinqertë dhe të drejtpërdrejtë të holandezëve. Ata vlerësojnë ndershmërinë dhe qartësinë në marrëdhënie, si në jetën private ashtu edhe në shoqëri. Një dritare e madhe, në këtë kuptim, është një pasqyrë e vlerave të tyre: e ndritshme, e hapur dhe pa sekrete.
Në një kohë kur shumë vende kërkojnë gjithnjë e më shumë privatësi dhe mbyllje, Holanda na kujton një ide të thjeshtë por të fuqishme: transparenca ndërton besim. Dhe ndoshta, përmes dritareve të saj të mëdha, ky vend na mëson se sinqeriteti nuk është vetëm virtyt personal, por edhe një mënyrë jetese që ndriçon të gjithë shoqërinë.
Photo by Mathias Reding: https://www.pexels.com/photo/trees-reflecting-in-pond-in-summer-18026556/
