Një ndryshim i madh po ndodh në ekonominë botërore: fabrikat po rikthehen në SHBA dhe Europë. Pas dekadash zhvendosjeje të prodhimit drejt Azisë, sidomos Kinës, fuqitë perëndimore po përpiqen të rigjallërojnë industrinë vendase përmes subvencioneve rekord, teknologjive të reja dhe politikave që favorizojnë prodhimin e brendshëm. Ky fenomen, i njohur si “de-globalization manufacturing”, po konsiderohet si kthesa më e rëndësishme industriale e shekullit XXI.
Arsyet janë të shumta. Pandemia, lufta tregtare SHBA-Kinë dhe tensionet gjeopolitike zbuluan dobësitë e zinxhirëve globalë të furnizimit. Krizat e energjisë dhe transportit e bënë të qartë se varësia nga prodhimi i lirë aziatik ka një çmim të lartë ekonomik dhe strategjik. Për këtë arsye, qeveritë perëndimore po investojnë miliarda në ringritjen e fabrikave të teknologjisë, baterive, mikroçipave dhe energjisë së rinovueshme. Vetëm në SHBA, ligjet si “Inflation Reduction Act” dhe “CHIPS Act” kanë mobilizuar fonde që po tërheqin kompanitë më të mëdha të prodhimit elektronik e automotiv.
Në Europë, vende si Gjermania, Franca dhe Italia po ndjekin të njëjtën rrugë, duke ofruar stimuj fiskalë dhe energji më të përballueshme për të rikthyer prodhimin. Ky rilindje industriale nuk është vetëm ekonomike, por edhe politike, synon të rikthejë kontrollin strategjik mbi teknologjitë kritike dhe të garantojë pavarësi energjetike e teknologjike ndaj fuqive lindore.
Për punëtorët dhe ekonomitë lokale, ky është një lajm i mirë: rikthimi i fabrikave do të thotë më shumë vende pune, paga më të mira dhe një ekonomi më të qëndrueshme. Megjithatë, sfida mbetet konkurrenca e lartë e kostove dhe nevoja për punonjës të kualifikuar në epokën e automatizimit. Industria që po rikthehet nuk është më ajo e linjave të vjetra të montimit është një industri e digjitalizuar, e mençur dhe e gjelbër, që po riformëson fytyrën e kapitalizmit perëndimor.
