Nuk është sekret që të qëndrosh pranë njerëzve toksikë të shteron, ndërsa marrëdhëniet e shëndetshme mbështesin jetëgjatësinë. Në fund të fundit, pak gjëra të japin aq qetësi sa një takim i ngrohtë me miqtë, një bisedë e gjatë gjatë darkës, apo një telefonatë e papritur nga dikush që e do.

Dhe, siç rezulton, mirëqenia që vjen nga lidhja sociale nuk është vetëm emocionale, është edhe biologjike. Studime të ndryshme sugjerojnë se marrëdhëniet e forta na mbrojnë nga inflamacioni kronik i nivelit të ulët, një gjendje e heshtur që dëmton reagimin imunitar, streson lëkurën, dobëson tretjen dhe na bën më të prirur ndaj sëmundjeve dhe lodhjes.

Autorët Elissa Epel dhe Elizabeth Blackburn e shpjegojnë këtë lidhje edhe përmes telomereve, kapakëve mbrojtës të ADN-së në skajet e kromozomeve. Në librin e tyre The Telomere Effect, ato theksojnë se stresi psikologjik i zgjatur i shkurton telomeret, ndërsa mënyra si lidhemi me të tjerët mund të ndikojë mbi to, duke treguar sa të ndërthurur jemi njerëzisht dhe biologjikisht.

Një studim që ka analizuar marrëdhëniet dhe inflamacionin gjatë gjithë jetës e përforcon këtë ide: njerëzit që kanë marrëdhënie të afërta mbështetëse kanë më pak sëmundshmëri dhe vdekshmëri se ata që nuk i kanë. Inflamacioni shihet si një nga mekanizmat që mund ta shpjegojë këtë lidhje, sepse nivelet kronikisht të larta të inflamacionit parashikojnë rrezik më të madh për sëmundje. Madje, jo vetëm marrëdhëniet aktuale lidhen me inflamacionin, por edhe ato të së shkuarës.

Si e përmirëson shëndetin lidhja sociale

Ja çfarë ndodh në trup: ndërveprimi social nxit lirimin e oksitocinës, dopaminës dhe endorfinave, neurotransmetues që ulin kortizolin, përmirësojnë lidhjet në zonat e trurit të përfshira në vetëkontroll dhe vendimmarrje, dhe favorizojnë rezistencën emocionale dhe plasticitetin nervor. Sipas ekspertes së jetëgjatësisë Lourdes Ramón nga Palasiet Wellness Clinic në Spanjë, në nivel imunitar, marrëdhëniet e ngrohta dhe të qëndrueshme ulin inflamacionin e lehtë kronik dhe reaktivitetin imunitar që shoqëron izolimin. Me pak fjalë, marrëdhëniet sociale janë një faktor i fuqishëm kundër stresit, që mbron telomeret, modulon inflamacionin, rregullon hormonet dhe mban mirëqenien psikologjike, prandaj konsiderohen si një lloj “lënde ushqyese” biologjike e domosdoshme.

Stresi kontribuon në plakje të parakohshme, jo vetëm në pamje, por edhe nga brenda. Ndërsa lidhjet cilësore shërbejnë si mburojë ndaj stresit kronik, edhe kur bëhet fjalë për gjeste të vogla por domethënëse. Ato krijojnë ndjesinë e përkatësisë dhe komunitetit, që ndihmon të ndërtohet edhe një qëllim jete, ajo që në kulturën japoneze quhet ikigai. Sipas Ramón, të jesh i lidhur me qëllimin tënd dhe të ndihesh i vlerësuar në komunitet mund të ndikojë ndjeshëm në jetëgjatësi: njerëzit me një qëllim të qartë e përballojnë më mirë stresin, kanë parametra më të mirë shëndetësorë, pësojnë më pak rënie njohëse dhe jetojnë më gjatë.

Marrëdhëniet e forta mbështesin edhe zakone të mira

Lidhjet cilësore nuk ndikojnë vetëm në ndjesi, por edhe në sjellje. Sipas Ramón, marrëdhëniet e shëndetshme ndihmojnë në rregullimin e reagimeve emocionale, forcojnë ndjesinë e kuptimit dhe përkatësisë dhe nxisin natyrshëm sjellje më të shëndetshme.

Edhe e kundërta është e vërtetë. Një studim mbi efektet e ndryshimeve në marrëdhëniet martesore vëren se konfliktet ose përfundimi i një lidhjeje mund të nxisin sjellje të dëmshme për shëndetin: më pak aktivitet fizik, gjumë të trazuar, ushqyerje më të dobët dhe përdorim më të lartë të alkoolit apo substancave të tjera.

Zakonet e vogla që e forcojnë lidhjen dhe ndihmojnë trupin

Nëse pyetja është cilat janë “zakonet” që e përmirësojnë realisht jetën sociale, thelbi është ta bësh lidhjen prioritet dhe të kujtosh se sjelljet e vogla grumbullohen. Studiuesi i shëndetit publik Jaidev Gollakotathe thekson disa praktika të thjeshta që ia vlen t’i mbash në qendër të jetës:

Gjej kohë për njerëzit që kanë rëndësi për ty
Ji mbështetës dhe i kujdesshëm, tregoje hapur që të intereson
Komuniko sinqerisht dhe qartë për të ndërtuar besim dhe mirëkuptim
Zgjidh konfliktet në mënyrë të shëndetshme, me respekt dhe duke dëgjuar këndvështrimin e tjetrit
Sillu me respekt edhe kur nuk jeni dakord
Ji falës, sepse të gjithë gabojnë dhe rikuperimi i lidhjes shpesh vlen më shumë se krenaria

Në fund, nuk bëhet fjalë për një “ritual” të madh. Bëhet fjalë për një zakon të vogël, të përsëritur: të zgjedhësh lidhjen. Një telefonatë, një mesazh, një kafe, një bisedë e ngrohtë. Sepse ajo që na mban mirë shpesh nuk është vetëm ajo që hamë apo sa stërvitemi, por edhe me kë i ndajmë ditët.