Nga REVISTA ARTSPER

Një figurë kyçe e shekullit të 20-të, Paul Klee lindi në vitin 1879 në Müchenbuchsee, në Zvicër, dhe filloi të shijonte suksesin e tij si artist rreth vitit 1911. I adhuruar dhe njëkohësisht i debatuar, veprat e tij pasqyrojnë jetën dhe mendimet personale, si edhe një ndjesi të thellë lirie. Ai ndërroi jetë më 29 qershor 1940.

1. Ai kishte dhunti përtej pikturës

Djali i Ida Klee-Frick, një këngëtare klasike, dhe i Hans Klee, një lektor muzike në universitet, Paul Klee u rrit në një mjedis të pasur me muzikë. Ai filloi të mësonte violinën në moshën shtatëvjeçare nën udhëzimin e Karl Jahn dhe u konsiderua një fëmijë i talentuar. Në moshën njëmbëdhjetëvjeçare iu bashkua Orkestrës së Bashkisë. Më vonë, u bë pjesë e Shoqatës së Muzikës së Bernës dhe në vitin 1906 u martua me pianisten Lily Stumpf, me të cilën pati një djalë. Muzika, për shkak të prirjeve të tij natyrore, ishte një ndikim i madh mbi artin e Klee-së, dhe ai shpesh përdorte terminologji muzikore për të emërtuar veprat e tij.

2. Ai kishte shumë ndikime artistike

Është e pamundur ta klasifikojmë artin e Paul Klee-së brenda një lëvizjeje të vetme në historinë e artit. Në vitin 1901 ai udhëtoi në Itali dhe u njoh me artin e krishterë bizantin. Pas kthimit në vitin 1906, ai u trajnuar për pikturimin dhe gdhendjen e dritareve prej xhami në Shkollën e Arteve të Bukura në Bernë. Po atë vit, zbuloi për herë të parë impresionistët francezë dhe u magjeps nga Van Gogh dhe Cézanne. Në vitin 1911 takoi Wassily Kandinsky-n dhe Robert Delaunay-n. Udhëtimet dhe kontaktet e tij formësuan më tej stilin e tij artistik. Ai u bashkua edhe me grupin “Kalorësit Blu”, megjithëse pjesëmarrja e tij nuk u bë shumë e njohur publikisht.

3. Ai ishte gjithashtu mësues

Falë miqësisë me arkitektin dhe themeluesin e Bauhaus-it, Walter Gropius (1883–1969), Paul Klee filloi karrierën si pedagog. Ai dha mësim artin abstrakt në Bauhaus për dhjetë vjet, nga 1921 deri më 1931, dhe u bë një figurë e njohur në këtë institucion.

4. Ai pikturonte kamuflazh në shërbimin ushtarak

Megjithëse i lindur në Zvicër, Klee konsiderohej qytetar gjerman. Ai u thirr në shërbimin ushtarak gjatë Luftës së Parë Botërore, por nuk mori pjesë në frontin e luftës. Në vend të kësaj, iu caktua detyra të pikturonte kamuflazh në planet ushtarake.

5. “Unë jam një piktor”

Në vitin 1914, Paul Klee udhëtoi në Tunizi me August Macke dhe Louis Moilliet. I mahnitur nga drita e vendit, ai përjetoi një valë të fortë frymëzimi që do të ndikonte thellësisht në veprat e tij të ardhshme. Gjatë këtij udhëtimi ai do të shprehej: “Unë jam një piktor”, duke e përkufizuar veten si të pushtuar nga ngjyra.

6. Disa nga veprat e tij u përfshinë në ekspozitën e “artit të degjeneruar”

Nën regjimin nazist, “art i degjeneruar” quhej çdo krijim që nuk përfaqësonte “artin e pastër” apo të “racës së pastër”. Në Mynih, në vitin 1937, u organizua një ekspozitë ku veprat u tallën publikisht, duke u paraqitur si produkte të artistëve me probleme mendore. 17 nga veprat e Klee-së u ekspozuan aty, përkrah veprave të Chagall-it, Mondrian-it dhe Picasso-s.

7. Arti i tij u ndalua në Gjermani

Me ardhjen në pushtet të Hitlerit, Paul Klee u detyrua të largohej nga Akademia e Arteve të Bukura në Düsseldorf. Veprat e tij u hoqën nga ekspozitat dhe iu ndalua të ekspozohej në Gjermani. Përballë presionit në rritje, ai u largua dhe u rikthye në Zvicër.

8. Vështirësitë për t’u përshtatur në Zvicër

Pas kthimit në Bernë, Klee kërkoi nënshtetësinë zvicerane, por procedura u komplikua. Arti i tij gjeometrik shihej si provokues ndaj “artit të vërtetë” dhe ai u vu nën mbikëqyrje të vazhdueshme, si për krijimtarinë ashtu edhe për jetën e tij private, për shkak të dyshimeve se mbante ide socialiste. Ai iu nënshtrua disa hetimeve dhe mori nënshtetësinë vetëm disa muaj para vdekjes në vitin 1940, duke lënë pas një koleksion të pasur veprash dhe objektesh personale.

9. Ekziston një qendër që mban emrin e tij

E hapur në vitin 2005 në Bernë të Zvicrës, Qendra Paul Klee është projektuar nga arkitekti italian Renzo Piano dhe përmban rreth 14,000 vepra të artistit, si dhe objekte personale, përfshirë kukulla dhe dhurata nga miqtë e tij.

10. Një artist jashtëzakonisht prodhues

Gjatë jetës, Paul Klee krijoi mbi 10,000 piktura dhe 4,877 vizatime. Ai eksperimentoi gjithashtu me gdhendje, gravurë dhe skulpturë. Autor i librit “Teoria e Artit Modern” (1920), Klee bashkoi forma të ndryshme arti duke mishëruar idenë e August Wilhelm von Schlegel-it se piktura, skulptura, muzika dhe arkitektura janë shprehje të një forme të vetme arti.

Burimi i artikullit: 

https://blog.artsper.com/en/a-closer-look/10-things-to-know-about-paul-klee/ 

Image Credits: 

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Paul_Klee_-_Tempelg%C3%A4rten.jpg