Çmimi i naftës është rritur ndjeshëm ndërsa tregjet financiare kanë shënuar rënie, si reagim ndaj sulmeve ajrore të Shteteve të Bashkuara ndaj objektivave bërthamore dhe ushtarake në Iran. Ngjarjet vijnë në një klimë të tensionuar ndërmjet Teheranit dhe Tel Avivit, që vijuan edhe të hënën në mëngjes me shkëmbime zjarri raketor.
Nafta Brent u rrit me rreth 1.53%, duke arritur në $78.19 për fuçi, ndërsa nafta e papërpunuar amerikane (WTI) u ngjit me 1.48% në $74.93 për fuçi, rreth orës 07:15 me orën qendrore europiane. Kjo rritje lidhet drejtpërdrejt me frikën e një destabilizimi më të gjerë në rajon, veçanërisht duke pasur parasysh pozitën strategjike të Iranit si prodhues i madh nafte dhe vendkalim i ngushticës së Hormuzit, ku kalon një pjesë e madhe e naftës globale.
Presidenti i ri i Iranit, Masoud Pezeshkian, deklaroi se “vendi nuk do t’i nënshtrohet kurrë presionit dhe arrogancës,” ndërsa ministri i Jashtëm iranian, Abbas Araghchi, udhëtoi në Moskë për bisedime me presidentin rus Vladimir Putin. Zhvillimi shihet si përpjekje për të forcuar aleancat rajonale në një moment kritik për vendin.
Lajmi për sulmet solli një reagim të menjëhershëm negativ në tregjet europiane:
FTSE 100 ra me 0.28% në 8,749.98 pikë
CAC 40 në Francë ra me 0.66% në 7,539.68
DAX në Gjermani ra me 0.55% në 23,222.90
FTSE MIB në Itali ra me 0.97% në 38,852.55
Treguesi paneuropian STOXX 600 ra me 0.28%, ndërsa EURO STOXX 50 humbi 0.26%.
Në SHBA, kontratat e së ardhmes për indeksin S&P 500 ranë me 0.13%, Dow Jones me 0.2%, dhe Nasdaq me 0.18%.
Në tregjet aziatike, Nikkei 225 i Tokios ra me 0.19%, Kospi në Seul me 0.3%, ndërsa S&P/ASX 200 në Australi me 0.37%. Në të kundërt, Hang Seng i Hong Kongut u rrit me 0.35% dhe Shanghai Composite me 0.13%.
Investitorët janë të shqetësuar se Irani mund të synojë infrastrukturën e naftës në vendet fqinje ose të bllokojë trafikun e cisternave në ngushticën strategjike të Hormuzit. Kompania detare Maersk konfirmoi se aktualisht vazhdon të operojë në këtë rrugë ujore, por është gati të ndryshojë strategjinë në varësi të situatës së sigurisë.
Të dhënat e monitorimit të anijeve të publikuara nga Bloomberg tregojnë se dy supercisterna, Coswisdom Lake dhe South Loyalty, kanë bërë një kthesë të papritur në Ngushticën e Hormuzit të dielën.
Ekspertët janë të ndarë mbi mundësinë që Irani të përshkallëzojë situatën duke mbyllur kalimin strategjik. Një veprim i tillë do shkaktonte rritje të menjëhershme të çmimeve të transportit dhe do përkeqësonte përpjekjet për të kontrolluar inflacionin në SHBA. Megjithatë, analistët theksojnë se është pak e mundur që Teherani të marrë këtë hap, pasi edhe vetë Irani eksporton naftë përmes kësaj rruge, kryesisht drejt Kinës.
Të hënën në mëngjes, Donald Trump deklaroi se mund të jetë koha për një ndryshim regjimi në Iran. “Nëse regjimi aktual iranian nuk është në gjendje ta bëjë Iranin përsëri të madh, pse të mos ketë ndryshim regjimi?” shkroi ai në rrjetin Truth Social. Kjo deklaratë bie në kontrast me qëndrimin e mëparshëm të zëvendëspresidentit J.D. Vance, i cili kishte theksuar se administrata aktuale nuk synon ndryshim regjimi.
Situata në Lindjen e Mesme mbetet e paqëndrueshme dhe rrezikon të ndikojë jo vetëm mbi tregjet financiare, por edhe mbi sigurinë energjetike globale. Vendimet që do të marrin aktorët kryesorë në ditët në vijim do jenë përcaktuese për ecurinë ekonomike dhe gjeopolitike në muajt që vijnë.
