Çfarë ndodh me trupin tonë ndërsa plakemi? Dhe, më e rëndësishmja, a mund të bëjmë diçka për t'u plakur më mirë? Këtë e kanë pyetur studiuesit e tre institucioneve ndërkombëtare akademike – Harvard University, Queen’s University Belfast dhe Edith Cowan University – të cilët analizuan se si zakonet tona të përditshme, duke nisur nga ajo që hamë, ndikojnë thellësisht në cilësinë e jetës në moshën e tretë.

Rezultatet e studimit, botuar në American Journal of Clinical Nutrition, nxjerrin në pah një lidhje të drejtpërdrejtë mes një diete të pasur me flavonoide, komponime që gjenden në shumë ushqime me origjinë bimore, dhe një plakje më të shëndetshme, e karakterizuar nga fragilitet fizik më i ulët, funksionalitet më i mirë dhe shëndet mendor më stabil.

Ky studim, një nga më të fortët e viteve të fundit mbi lidhjen mes ushqyerjes dhe plakjes, forcon tezën që ishte shfaqur më parë: dieta me bazë bimore nuk është vetëm një zgjedhje e shëndetshme, por mund të jetë edhe një nga strategjitë më efektive dhe të përballueshme për të ngadalësuar efektet e moshës.

Metoda dhe rezultatet e studimit


Për të kuptuar rolin e flavonoideve në plakje, studiuesit analizuan të dhënat e Nurses’ Health Study dhe Health Professionals Follow-Up Study, dy studime të nisura në vitet 1976 dhe 1986, që monitorojnë prej dekadash zakonet e jetës dhe shëndetin e mijëra amerikanëve.

Në këtë punë, u morën në konsideratë të dhënat e mbi 85,000 personave mbi 60 vjeç, të ndjekur për 12-24 vite. Çdo katër vjet, pjesëmarrësit plotësonin pyetësorë të hollësishëm për ushqyerjen. Nga këto u krijua një “flavodiet score”, një vlerësim bazuar në frekuencën e konsumit të ushqimeve të pasura me flavonoide: çaj i zi dhe jeshil, mollë, portokalle, rrush, boronica, luleshtrydhe, verë e kuqe. Ky vlerësim u krahasua me tregues të plakjes si fragiliteti fizik, aftësia funksionale dhe mirëqenia mendore.

Rezultatet treguan se njerëzit me dietë më të pasur me flavonoide kishin më pak gjasa të zhvillonin kushte të lidhura me plakjen jo të shëndetshme, si fragilitet dhe rënie kognitive. Gratë me vlerësimin më të lartë kishin 15% më pak rrezik fragiliteti fizik, 12% më pak rënie funksionale dhe 12% më pak probleme me shëndetin mendor krahasuar me ato që konsumonin më pak flavonoide. Tek burrat, efekti ishte gjithashtu pozitiv, veçanërisht në aspektin psikologjik.

Çfarë janë flavonoidet dhe pse janë të dobishme?


Flavonoidet janë komponime natyrale bioaktive, pjesë e familjes së polifenoleve, të cilat bimët prodhojnë për t’u mbrojtur nga streset dhe patogjenët. Ato gjenden në shumë ushqime bimore dhe janë përgjegjëse për ngjyrat intensive të disa frutave, si bluja e boronicave apo e kuqja e qershive.

Shumë studime tregojnë se flavonoidet kanë veti antioksiduese dhe anti-inflamatore, ndihmojnë në reduktimin e stresit oksidativ, përmirësojnë qarkullimin e gjakut dhe ruajnë masën muskulare, duke mbajtur balancën fizike dhe mendore gjatë kalimit të kohës. Disa kërkime sugjerojnë gjithashtu se flavonoidet favorizojnë autofagjinë, procesin me të cilin trupi përditëson qelizat e dëmtuara.

Si të rrisim marrjen e flavonoideve?


E mira është që nuk duhet të ndryshoni rrënjësisht dietën për t’i përfshirë flavonoidet. Mund të nisni mëngjesin me një filxhan çaj jeshil ose të zi, të shoqëruar me kos dhe fruta të pyllit si boronica dhe luleshtrydhe. Gjatë ditës, mollët, portokallet dhe rrushët janë burime të shkëlqyera flavonoidesh. Një copë çokollatë e errët (minimum 70%) gjithashtu sjell përfitime shëndetësore.

Erëzat si majdanozi, origano dhe rigoni janë gjithashtu burime të mira flavonoidesh që mund t’i shtoni në gatime. Për raste të veçanta, një gotë verë e kuqe është perfekte.

Çelësi është që kjo të bëhet një praktikë e qëndrueshme dhe e vazhdueshme, nisur që në moshën e mesme, për të përfituar mbrojtjen e akumuluar me kalimin e viteve.