Kur isha 17 vjeçe, kujdesesha një herë në javë për një grup fëmijësh të kopshtit. Ndonjëherë, këta katër e pesëvjeçarë përpiqeshin të gjenin moshën time: “Je 12?” “Je 40?” “Je 9?” “Je 100?” Ata nuk kishin asnjë ide se si dukej një moshë më e madhe se e tyre, as konceptin e diferencës mes një 9-vjeçari, një 29-vjeçari dhe një 89-vjeçari. Sot, nuk më duhet të rri me një fëmijë të vogël për ta përjetuar këtë; mjafton të hap TikTok-un.
Filtërat e “plakjes” kanë shpërthyer në TikTok në periudha të ndryshme gjatë viteve të fundit. Versioni i kësaj vere shoqërohet me këngën “Let Me Clear My Throat” nga DJ Kool, dhe trendi funksionon kështu: fillon videoja me filtrin e “plakjes” aktiv, pastaj, kur bie ritmi, e heq filtrin për të treguar fytyrën tënde të vërtetë, më të re. Kur aktorja Ashley Tisdale mori pjesë në trend, komentet ishin plot entuziazëm: “DUKESH 25”, “40!!! Nuk je plakur aspak”, “NUK JE PLAKUR ASNJË DITË”. Por TikTok-ers që nuk kanë luajtur në ndonjë film të Disney Channel po marrin komente krejt ndryshe: “Më fal, por nuk e kuptova fare që filtri ishte hequr.” “Gjeje ndryshimin: mision pothuaj i pamundur.” “Disa njerëz duhet t’i lënë mënjanë disa trende.” Auç.
Kushdo që ka kaluar kohë online e di: Po pyete internetin sa vjeç dukesh, do të të lëndojë ndjenjat. Je 40 dhe mendon se dukesh 25? Komentuesit do të të thonë se dukesh 70. Po pse vazhdojmë ta bëjmë?
Për të nisur, pyeta influenceren Rickquell Flowers. Videoja e saj duke ndjekur trendin, postuar në fillim të gushtit, ka 22.7 milionë shikime në TikTok dhe vazhdon të rritet—pa përmendur shpërndarjet në platforma të tjera. Komentet më të pëlqyera në postimin origjinal? “Njerëzit e gabuar po zgjedhin ta bëjnë këtë,” “Lamtumirë Paris, përshëndetje Francë,” “para dhe… para.” Personalisht, nëse miliona të huaj në internet do më thoshin se dukem e moshuar, do të përpiqesha të shkoja diku ku WiFi nuk më gjente. Por Flowers e ka marrë me humor. Madje postoi një video tallëse ku pretendonte se ishte 56 vjeçe (në të vërtetë është 33).
“Thjesht po u jap atë që duan, nëse duan të mërziten,” i tha Flowers Vogue-ut. “Nëse vë re një trend që duket pak si kurth për të nxitur reagime negative, dhe jam me humor atë ditë, e bëj.” Ajo e dinte se nuk dukej në formën e saj më të mirë në atë video: “Kisha dalë mbrëmë, flokët rrëmujë… Mendova: ç’të jetë, të bëhet.” Duke parë mjaft komente të ashpra në videot e të tjerëve, ajo e priste të njëjtën gjë. “Si thonë? Çdo reklamë është reklamë e mirë?” Rezultati? Videoja virale i solli 10 mijë ndjekës të rinj në një ditë.
Megjithëse thotë se në TikTok ka shumë kulturë “të qenit i vrazhdë dhe i pasjellshëm,” ajo shton se videot e saj të zakonshme, ku tregon teknika grimi, marrin reagime më të buta. “Ka gra që mbështesin gratë aty, dhe shumë më kërkojnë tutoriale për make-up,” thotë ajo. Disa ditë pas shpërthimit viral, Flowers postoi një video të re duke folur për përvojën ndërsa bënte rutinën e saj të bukurisë. Komentet ishin të mbushura me lavdërime për strukturën e fytyrës, njollat e bukura dhe shkëlqimin e lëkurës.
Por a tregon vërtet ky filtër se si do të dukesh në pleqëri? Dermatologët thonë jo, jo në mënyrë të saktë. “Është e vështirë të parashikosh si do të plaket dikush vetëm nga një video në një moment të vetëm,” thotë Dr. Dara Spearman, dermatologe e certifikuar dhe pronare e Radiant Dermatology në Fort Wayne, Indiana. “Nuk merr parasysh gjenetikën, as faktorët mjedisorë si ekspozimi në diell ose ndaj tymit (duhan, puro, apo marihuanë). Gjithashtu nuk llogarit ndërhyrjet si kujdesi për lëkurën apo procedurat estetike. Për këtë arsye, filtri nuk është shumë i saktë.”
E vërteta është se ky trend nuk është bërë viral për shkak të saktësisë shkencore—por sepse është “argëtim” të jesh i lig në internet. Në një shoqëri të fiksuar pas bukurisë dhe rinisë, mënyra më e lehtë për të qenë i lig është t’i thuash një gruaje se duket e vjetër. “Kur mendojmë për ndikimin e rrjeteve sociale në kulturë, tani kemi një trend ku njerëzit thonë: ‘Eja ta gjykojmë nëse po plaket mirë.’ Kjo forcon një shoqëri që tashmë e bën këtë,” thotë Moraya Seeger DeGeare, terapiste dhe bashkëthemeluese e BFF Therapy në Nju Jork. “Në thelb po themi: Nuk di asgjë tjetër për këtë person, ndaj të flasim për pamjen.”
Edhe pse komentuesit mund të jenë anonimë, mënyra se si sillesh online nuk është e ndarë nga ajo në jetën reale, shton DeGeare: “E stërvit trurin tënd ta shohë plakjen në një mënyrë të caktuar. Nuk është se truri mendon: ‘Epo, kjo ishte në internet, ndaj kur të jem në një kafene, do ta harroj.’” Vëzhgimi kritik i dikujt që “plaket keq” ndikon jo vetëm në mënyrën si i trajtojmë të tjerët, por edhe veten tonë: “Çfarë ndodh kur shikon veten në pasqyrë duke vendosur make-up?” Zgjidhja është e thjeshtë: “Si kulturë, duhet të bëjmë një ndalesë të fortë sa herë të na lindë dëshira të komentojmë pamjen e dikujt.” Por, provo t’ia thuash këtë TikTok-ut.
Nga Erika W. Smith/Vogue
