Kodipendenca emocionale: çfarë është dhe si të përballojmë varësinë afektive destruktive

Shkrimtarja amerikane Elizabeth Gilbert, e njohur globalisht për librin e saj Eat, Pray, Love, rrëfen se ka kaluar në momente ekstreme, duke menduar madje për vrasjen e partneres së saj dhe më pas për vetëvrasje. Gilbert përdor këtë rrëfim për të treguar anët më të rrezikshme të varësisë afektive dhe ndikimin e saj shkatërrues.

Psikologia dhe psikoterapistja Elisa Stefanati, nga Poliambulatorio Aesthe Medica në Ferrara, shpjegon se kodipendenca emocionale është një “dinamikë e marrëdhënieve disfunksionale”, që nuk njeh gjini apo moshë. Ajo ndodh kur individi varet tepër nga aprovimi, dashuria ose mirëqenia e partnerit për të ndjerë veten të plotë dhe të sigurt.

“Personi i varur shpesh i jep prioritet absolut nevojave dhe ndjenjave të të tjerit, duke sakrifikuar vetveten për të ruajtur marrëdhënien dhe për të shmangur konfliktet,” thotë Stefanati. “Kjo krijon një frikë të fortë nga braktisja dhe lidhje morbose që mund të çojë deri te mendime ose veprime obsesive, përfshirë edhe agresionin në rastet ekstreme.”

Kur dhimbja emocionale bëhet e rrezikshme

Varësitë afektive mund të shkaktojnë ankth të thellë, obsesione, dhe në rastet më ekstreme, krizë paniku, tentime për të mbajtur partnerin me çdo kusht, apo veprime impulsive dhe të dhunshme. “Përfundimi i marrëdhënies ose edhe kërcënimi i tij mund të perceptohet si kolaps i identitetit,” shpjegon Stefanati. Mendime si “pa të nuk vlej asgjë” ose “nëse më lë, jeta ime mbaron” mund të çojnë në sjellje vetëdëmtuese ose agresive.

Si të dallojmë dhe ndalojmë spiralen obsesive

Marrëdhëniet kodipendente shpesh fillojnë normal, por ekzistojnë sinjale paralajmëruese:

Nevoja konstante për aprovimin e partnerit
Braktisja e pasioneve dhe zakoneve personale
Ndjenja e përgjegjësisë për problemet e të tjerit
Frika për të shprehur mosmarrëveshje
Tolerimi i sjelljeve toksike për të mos humbur partnerin
Ankthi i madh kur partneri largohet
“Identifikimi i hershëm i këtyre shenjave është vendimtar për të ndalur spiralen e varësisë afektive përpara se të bëhet shkatërruese,” këshillon psikologia.