Asgjë nuk e prish një vakt të mirë më shpejt sesa ndjesia e fryrjes në bark. Por çfarë e shkakton atë? Shpesh, arsyeja është një nga ushqimet e zakonshme që nxisin fryrjen.
Sipas Samantha Dieras, RD, drejtoreshë e shërbimeve të nutricionit ambulator në Spitalin Mount Sinai, fryrja është ndjesia e mbushjes, parehatisë dhe zgjerimit të barkut. Ajo shpjegon se kjo ndodh për shkak të akumulimit të tepërt të gazrave në traktin tretës, të cilët mund të shkaktohen nga faktorë të ndryshëm: rritje bakteriale, sindroma e zorrës së irrituar, ajri që gëlltisim, çamçakëzi, disa medikamente, dhe sigurisht disa ushqime.
Edhe pse fryrja është një fenomen krejt normal dhe zakonisht largohet me kohën, ka mënyra për ta parandaluar dhe për t’u ndier më mirë. E gjitha nis duke shmangur ushqimet që e shkaktojnë.
1. Fasule dhe thjerrëza
Edhe pse janë shumë të ushqyeshme të pasura me fibër, proteina, hekur dhe vitamina fasulet dhe thjerrëzat janë ushqime të pasura me FODMAP, të cilat nxisin prodhimin e gazrave. Dieras sugjeron zëvendësimin e tyre me burime të tjera proteinash me cilësi të lartë si mishi ose quinoa.
2. Brokoli
Brokoli dhe perimet e tjera crucifere, si lule-lakra dhe lakra, janë po ashtu të pasura me FODMAP dhe të njohura për shkaktimin e fryrjes. Alternativa më të lehta janë kungulli, bishtajat, specat, shpargu, patëllxhani dhe selinoja.
3. Lakrat e Brukselit
Edhe lakrat e Brukselit hyjnë në të njëjtën kategori. Për një zëvendësim më të butë për stomakun, provoni kastravecët, domatet ose karotat.
4. Krundet
Krundet janë të mira për rritjen e fibrës, por shumë lloje të tyre janë ndër shkaqet më të zakonshme të fryrjes. Krundet që vijnë nga elbi, misri, tërshëra, orizi dhe gruri janë shpesh të pasura me oligosakaride, një formë karbohidratesh që nxit gazra. Zgjidhni në vend të tyre oriz ose quinoa me përmbajtje të lartë proteinash, ose kërkoni produkte pa grurë, thekër dhe elb.
5. Qumështi, akullorja dhe produktet e tjera të bulmetit
Bulmeti është një tjetër grup ushqimesh me FODMAP të lartë, për shkak të laktosës. Dieras thekson se nëse jeni të prirur ndaj fryrjes, duhet të jeni të kujdesshëm me produktet që përmbajnë laktozë. Mayo Clinic rekomandon opsione “low-lactose” ose “lactose-free”.
6. Fruktoza
Fruktoza, sheqeri natyral që gjendet në disa fruta dhe ëmbëlsues artificialë, mund të shkaktojë fryrje. Sipas Mayo Clinic, mollët, shalqiri dhe dardhat kanë përmbajtje të lartë sheqeri. Alternativa të mira janë rrushi, boronicat dhe luleshtrydhet.
7. Alkooli
Sorbitoli, një formë e alkoolit të sheqerit që gjendet natyrshëm në fruta dhe në ëmbëlsues artificialë, është një tjetër shkaktar i zakonshëm fryrjeje. Ai ndodhet në të njëjtat fruta të pasura me fruktozë, si mollët, por gjendet edhe në mana, pjeshkë dhe kumbulla. Zëvendësime të mira janë frutat si rrushi ose ëmbëlsues të natyralë si shurupi i panjës ose çokollata e zezë.
8. Pijet e gazuara
Pijet e gazuara janë të mbushura me dioksid karboni gaz që futet direkt në traktin tretës. Studimet tregojnë se gëlltitja e gazit rrit presionin në stomak dhe krijon ndjesinë e fryrjes. Alternativa më e mirë: ujë i pa gazuar (plus hidratimi është gjithmonë i dobishëm).
Si ndihet fryrja?
Fryrja përjetohet si ndjesi presioni, gazrash ose mbushjeje të tepërt në bark. Kjo është krejt normale, përveç në rastet kur bëhet aq e fortë sa të ndërhyjë në rutinën e përditshme ose të shoqërohet me dhimbje të konsiderueshme.
Si të zvogëlohet fryrja pasi kemi ngrënë këto ushqime?
Mënyra më e thjeshtë është shmangia e ushqimeve që e shkaktojnë atë. Këto ushqime janë të sigurta, por nëse trupi juaj nuk i toleron mirë, Dieras rekomandon kalimin në alternativa ose ndjekjen e një diete të ulët në FODMAP — e provuar se ndihmon për problemet digjestive.
Nëse keni ngrënë diçka që ju fryn, provoni:
-të përtypni dhe gëlltisni ngadalë
-të pini shumë ujë
-të hani vakte të vogla por më të shpeshta
Cilat ushqime ndihmojnë kundër fryrjes?
Ushqimet me FODMAP të ulët. Mishi, shpendët, arrat dhe farat janë të ulëta në FODMAP, ndërsa disa fruta dhe perime si kiwi, mandarina dhe bok choy janë zgjedhje të shkëlqyera.
Sa zgjat fryrja?
Kjo varet nga ushqimi, sasia dhe toleranca individuale. Gjendje të tjera shëndetësore si IBD (sëmundjet inflamatore të zorrëve) apo intolerancat ushqimore mund të zgjasin fryrjen.
