Me ditët që shkurtohen, temperaturat që bien dhe perëndimin që e kap diku rreth orës 17:00, trupi ynë e kupton shumë mirë që stina ka ndryshuar. Ne jo gjithmonë. Shpesh vijmë vonë në shtëpi, hamë darkë rreth orës 21:00, përfundojmë para telefonit dhe i kërkojmë trupit të bëjë pikërisht të kundërtën e asaj që ai po përgatitet të bëjë natyrshëm: të ngadalësojë ritmin.

Në fakt, në dimër, vetëm duke e zhvendosur darkën një orë ose dy më herët mund të ndryshosh dukshëm mënyrën si fle, si tret, madje edhe si ndihesh gjatë ditës. Nuk është dietë, por kronobiologji.

Çfarë ndodh në trupin tonë gjatë dimrit
“Organizmi ynë ndjek një orë të brendshme shumë të saktë, të quajtur ritëm cirkadian”, shpjegon biologja–nutricioniste Valentina Palazzo nga studio mjekësore LabQuarantadue në Milano. “Në dimër, meqenëse errësohet që në mesditë të vonë, prodhimi i melatoninës nis më herët se në pranverë dhe verë. Nëse hamë shumë vonë, i dërgojmë trupit sinjale të përziera: i kërkojmë të tretë kur ai është gati të ngadalësojë.”

Me fjalë të tjera, kur ti je duke hapur frigoriferin në 21:30, trupi yt është tashmë në modalitet gjumi. Pjata e rëndë në atë orë nuk është “shpërblim pas një dite të lodhshme”, por një pengesë konkrete për gjumë cilësor.

Sipas ekspertes, konsumimi i darkës deri në orën 19 do të thotë të respektosh rendin e natyrshëm: ushqyerje, tretje, pastaj gjumë. Kjo i jep kohë organizmit të përpunojë atë që ke ngrënë përpara se truri dhe hormonet e gjumit të marrin drejtimin.

Pse darka e hershme i bën mirë metabolizmit dhe gjumit
Palazzo thekson se përveç ritmit të brendshëm, ka edhe një efekt shumë praktik te metabolizmi.

“Darka e hershme ndihmon në stabilizimin e glicemisë, mbështet metabolizmin dhe përmirëson cilësinë e gjumit. Studimet tregojnë se të hash ndërmjet orës 18 dhe 19 ul pikat e sheqerit në gjak dhe ndihmon rregullimin hormonal. Të shkosh në shtrat me stomak të lehtë ul rrezikun për refluks, fryrje dhe zgjime të panevojshme gjatë natës.”

Për më tepër, trupi në mbrëmje nuk ka më nevojë për energji të menjëhershme. Një vakt shumë i bollshëm ose i pasur me sheqerna të shpejta në këtë orë sforcon pankreasin, ngatërron gliceminë dhe e shtyn organizmin të punojë kur faktikisht duhej të pushonte.

Çfarë të hash në darkë gjatë dimrit
Nutricionistja këshillon që darka të mos jetë “shfaqja kryesore” e ditës, por vakti më i lehtë.

Sipas saj, ideali është:

-proteina të dobëta si peshk, pulë pa lëkurë, vezë ose thjesht djathë i freskët në sasi të moderuar
-perime të gatuara, që janë më të lehta për t’u tretur në mbrëmje
-karbohidrate komplekse në porcione të vogla, si drithëra të plota, bukë integrale ose pak patate
Ndërkohë sugjeron të shmangen pas orës 19:00

-alkooli, që ngadalëson tretjen dhe prish arkitekturën e gjumit
-ëmbëlsirat, sepse trupi nuk ka nevojë për “boom” sheqeri para gjumit
Nuk bëhet fjalë për të ngrënë pak, por për të zgjedhur me mend atë që ha dhe për ta zhvendosur pak më herët në orar.

Si ta ndryshosh orarin pa e kthyer jetën përmbys
Nëse zakonisht hanë darkë pas orës 20:30 ose 21:00, ndryshimi mund të duket i pamundur. Shqetësimi klasik: “Unë kthehem vonë në shtëpi, si ta ha në 19:00?”.

Ekspertja propozon një qasje graduale: çdo dy ose tre ditë, afro darkën me nga 10–15 minuta. Kështu, për disa javë arrihet te orari i synuar pa stres dhe pa ndjesinë se po “heq dorë” nga diçka.

Për të shmangur sulmet e urisë në mbrëmje, një çelës i rëndësishëm është edhe mezeja e balancuar në mesditë të vonë. Shembuj praktikë:

-kos proteik
-një grusht fruta të thata
-një mollë me pak gjalpë kikiriku
Këto kombinime ndihmojnë në mbajtjen e glicemisë stabël dhe parandalojnë që darka të shndërrohet në një vakum ushqimor ku ha gjithçka që sheh.