Për shumë njerëz, lodhja nuk është thjesht një ndjesi e përkohshme. Ndonjëherë, edhe pas një nate gjumi, ka nga ata që zgjohen të rraskapitur, sikur trupi dhe mendja të mos arrijnë kurrë vërtet të shkëputen e të rikarikohen. Me pak fjalë, nisja e ditës mund të duket si një “mision” i madh një ndjesi që e përshkruan mirë sindromën e lodhjes kronike.

Sipas një kërkimi të fundit të Universitetit të Veronës, i zhvilluar brenda programit europian MNESYS të dedikuar për neuroshkencat, shkaku i kësaj rraskapitjeje ekstreme mund të fshihet te një lloj “qarku i shkurtër” i trurit.

Rezultatet, të publikuara në Quarterly Journal of Experimental Psychology, tregojnë se te personat me sindromë lodhjeje kronike, truri nuk arrin të vlerësojë realisht sa përpjekje duhet për të kryer një veprim. Pra, edhe një gjest shumë i thjeshtë perceptohet si shumë më i vështirë dhe i lodhshëm sesa është në të vërtetë.

Sipas studimit, madje para se të lëvizë, truri “vendos” se energjia nuk mjafton, dhe trupi përgjigjet me një ndjesi lodhjeje të pakapërcyeshme. Sigurisht, lodhja mund të jetë e dobishme për të na mbrojtur nga stresi i tepruar që, me kalimin e kohës, dëmton shëndetin fizik dhe mendor por, siç shpjegon Mirta Fiorio, profesoreshë e Neuropsikologjisë në Universitetin e Veronës, kjo gjendje bëhet problem kur është aq e pranishme sa nuk zgjidhet as me pushim:

“Nëse është kaq e përhapur sa nuk zgjidhet as me pushim, ose nëse është një tipar personaliteti, një prirje për t’u ndjerë të lodhur edhe para se të veprojmë, atëherë mund të kthehet në problem. Të dhënat e mbledhura tregojnë se ekziston një lidhje e ngushtë mes lodhjes dhe një defekti te mekanizmat me të cilët truri integron informacionin sensor dhe motor, të domosdoshëm për kontrollin vullnetar të lëvizjeve.”

Në përmbledhje: kur vendosim të lëvizim, truri bën një lloj “parashikimi” se çfarë do ndiejmë gjatë atij veprimi dhe sa energji do duhet. Por nëse ky mekanizëm “ngec”, edhe gjesti që duket më i lehtë kthehet në një përpjekje të madhe.

Për të kuptuar më mirë origjinën e sindromës së lodhjes kronike, studiuesit përfshinë 77 persona me sëmundjen e Parkinsonit ose çrregullime të tjera neurologjike gjendje ku lodhja është shpesh një barrë e përditshme dhe invaliduese.

Gjatë një testi me një krah robotik që aplikonte një presion të lehtë mbi një gisht, doli një e dhënë domethënëse: ata që vuajnë nga lodhja patologjike e perceptojnë lëvizjen si më të fortë dhe më të lodhshme sesa duhet, ndërsa personat pa këtë simptomë nuk shfaqin të njëjtën “shtrembërim”.

Me pak fjalë, lodhja patologjike mund të vijë nga përsëritja e vazhdueshme e “vlerësimeve të gabuara” nga truri — duke bërë që çdo lëvizje të perceptohet si më e vështirë se realisht.

Pasi analizuan lodhjen kronike te persona me çrregullime neurologjike, studiuesit e zgjeruan studimin edhe te individë të shëndetshëm, por të prirur ndaj lodhjes pa shkaqe të qarta.

Sipas profesoreshës Fiorio, te këta persona truri e ka të vështirë të rregullojë saktë ndjesitë e lidhura me lëvizjen, duke e bërë çdo gjest të duket më i lodhshëm se sa duhet. Rezultati është një lodhje e “amplifikuar” dhe ndjesia e të pasurit më pak kontroll mbi veprimet, sikur diçka të pengonte realizimin e asaj që duan të bëjnë.

Mbi bazën e këtyre rezultateve, studiuesit sugjerojnë strategji të reja për parandalimin dhe menaxhimin e lodhjes, edhe për ata që nuk kanë një patologji specifike, por priren të ndihen “të zbrazët” energjikisht.

“Aktivitete si yoga ose pilates, që forcojnë ndërgjegjësimin për trupin dhe lëvizjen, mund ta ndihmojnë trurin të ‘riedukojë’ perceptimin e përpjekjes, duke ulur kështu ndjesinë e lodhjes,” përfundon profesoresha Fiorio.
Nëse do, ta kthej këtë edhe në version artikull showbiz/portal (më i shkurtër, me tituj “clickable”), ose në një post Instagram me 5 bullet-points “pse ndihesh e lodhur edhe kur fle”.