Të gjithë e njohim një chef. Një me pamje babaxhane si Gerard Depardieu te “Last Holidays” apo strikte si Catherine Zeta Jones te “No reservation”. Të mos ishte për kinemanë, ndoshta nuk do e kishim në kokë një profil të tyre. Jo deri sa ta na ndihmonte për këtë ekrani i vogël sepse tani, kur themi chef, më shumë sesa personazhet e filmave, na vjen në mendje Sokol Prenga, ose Gëzim Musliaka, por, e sigurt që, më shumë nga të gjithë, na vjen në mendje Renato Mekolli. Është edicioni i dytë i Master Chef Albania-s në Top Channel dhe ai është një nga personazhet më të ndjekur në Shqipëri. Në rrjetet sociale miqtë i shtohen dita-ditës ndërsa batutat që krahason pjatat me Luna Park, apo çeçe kalamajsh, të nesërmen, janë në gojën e të gjithëve. “Kur kaloj në korridoret e Top-it, dëgjoj nga zyrat që përsërisin batutat e mia. Qesh dhe unë me to. Nuk kam ç’t’i bëj. Që në fillim e vendosa që në atë program do sillesha njëlloj si në kuzhinën time dhe aty brenda unë jam shumë i rreptë”.
Siç kanë qenë me të, vite më parë. Nuk është çështje hakmarrjeje ndaj fatit, por bindjeje që vetëm kështu dikush mund të përmirësohet. Chef-i me të cilin ka punuar në fillim, në restorantin më luksoz të Athinës “Spondi”, francezi Herve Pronzato, nuk i tha kurrë një fjalë të mirë në sy e megjithatë ishte ai që e ndihmoi më shumë nga të gjithë në këtë rrugë dhe i dha dorën në çastin kur u duk sikur gjithçka u përmbys për pjatalarësin 15 vjeçar, bashkë me koleksionin e pjatave dhe gotave që vinin nga Franca.
“Unë punoja si pjatalarës ndërkohë që studioja në një shkollë ekonomie. Kur kisha kohë të lirë, ndihmoja edhe në kuzhinë, por nuk më shkonte ndër mend që një ditë do merresha seriozisht me gatimin. Një herë prisnim një koleksion shumë cilësor pjatash dhe gotash nga Franca. Ishte si festë kur erdhën. Unë kisha detyre t’i laja para përdorimit, por ç’ndodhi? Më ranë nga duart dhe u thyen! Të gjitha. Ky ishte fundi im aty. Ditën që do largohesha, ndërkohë që vazhdoja qaja, chef-i francez më ndaloi dhe më tha që nuk duhet të ikja, në zyrën e pronarit bëri namin që të më mbronte dhe nisi të më bindte që të studioja për kulinari dhe pse nuk më kishte rënë asnjëherë në sy që i kishin pëlqyer ato që bëja në kuzhinë." Dhe nuk do ia thoshte asnjëherë, as në vitet në vijim, kur Renato, i bindur prej tij, kishte nisur dhe përfunduar shkollën e kuzhinës “Chef d’oeuvre” dhe vazhdonte të punonte po në atë restorant, tashmë si kuzhinier. Dhe ndoshta, si pa e kuptuar, kjo mënyrë komunikimi i është kthyer në zakon. Ai nuk komplimenton me superlativa as të ëmën dhe pse është i bindur që “mami dhe tezja janë më të zonjat për gatimet tradicionale”.
Dhe nëse ajo “shumë e mirë” nuk i del nga goja për gatimet e mamasë, për të tjerët bëhet edhe më e vështirë. Renato, thënë shkurt, nuk kënaqet lehtë. Ai kërkon perfekten, kërkon që “nëse një gjë është thënë që do rri aty, nuk ka pse vendoset këtu”. Mjafton qoftë një shmangie e vogël nga kërkesat e tij dhe…pjatat fluturuese nuk janë një fenomen magjik në kuzhinën që drejton.
“Gjatë përgatitjes ka një qetësi kishe, pastaj kur fillojnë vijnë porositë…”nisin të bien ka…pakët! “Duke qenë që nuk toleroj asnjëherë, jo kushdo e ka të lehtë të punojë me mua. Pjatat, o do bëhen ashtu si duhet, o nuk mund të vazhdohet. Prandaj nga rreth 10 kuzhinierë, 4-5 i kam fiks, kurse ata 4-5 të tjerët ndërrohen vazhdimisht”. Renato thërret pa pushim, i mobilizuar sikur pjata që i vendoset përpara kujtdo klienti, është provimi përfundimtar i atij vetë, në shkollën e kuzhinës. “Duhet që çdo pjatë të jetë cilësore, që klienti të ngelet i kënaqur dhe kur të mbarojë drekën apo darkën të jetë i bindur që ia vlejti koha dhe paratë e shpenzuara aty dhe të shkruajë me dëshirë fjalë të mira në librin e përshtypjeve”.
Jo më kot është vlerësuar tre herë me çmimin “Kapelja e Artë”, akorduar nga shefat më të mirë të Greqisë, duke u bërë i pari shqiptar me këtë vlerësim në një vend të huaj. Renato është gjithashtu fitues i çmimit “Gourmet” për kuzhinën moderne greke. Gjithashtu është shpallur si një nga shefat më të mirë të Greqisë dhe restoranti që ai drejton ka fituar çmim si restoranti me cilësi më të lartë në vend. Dhe nuk mbaron këtu! Ajo që e ka bërë edhe më të njohur është gazeta “New York Times” ku është botuar një shkrim kushtuar restorantit “Vassilenas” dhe chef-it shqiptar. Renato e mban mend si sot atë ngjarje, që, përsëri nga kinemaja, e kemi parë disa herë teksa klienti misterioz ulet në tavolinë dhe shijon ngeshëm pjatat, ndërkohë që gjithë ekipi i kuzhinës, sapo mbaron porositë, rraset pas një xhami nga mund të duket tavolina e rëndësishme dhe shoqëron me rrahje zemre çdo lëvizje të nofullës eksperte. Nuk ishte fiks kështu në rastin e tij, sepse Renato e mësoi që kishte gatuar për gazetarin e New York Times vetëm në fund. “Kishte rezervuar me emër tjetër, për dy veta, në orën 20.00. Erdhi vetëm dhe në orën 22.00. Porositi gjithë menunë. Nuk pranonte t’i afrohej njeri. Vetëm shijonte dhe shkruante. Ne të gjithë po dyshonin. Kush është ky që nuk lejon t’i afrohet kush dhe vetëm shkruan?! Kur u largua dhe tregoi kartën, e mësuam. Frank Bruni i New York Times. Pas kësaj filloi më e vështira. Ato dy-tri javë sa të dilte artikulli, gati nuk haja. Çfarë do shkruante vallë? Deri sa më në fund gazeta doli dhe ne e morëm të gjithë e u vërsulëm sipër kush të lexonte i pari çfarë shkruhej. Dhe kur lexova gjithë fjalët e mira, isha në qiellin e shtatë.”
Renato vazhdon të punojë restorantin Vassilenas me një histori mbi 100 vjeçare, ndërkohë që grumbullon vitet dhe përvojën për të realizuar një ditë ëndrrën e çdo chef-i, që të ketë një restorant të tijin. Ndoshta edhe në Shqipëri. “Por dua që të jetë një restorant ndryshe nga të tjerët. Këtu ka shumë restorante, por më duket sikur më shumë rëndësi i kushtojnë arredimit sesa gatimit.Tavolinat mund të jenë luksoze, por kur vë në gojë makaronat, ato janë qull”. Nuk e harron dot zakonin! Sepse ky i vlerësuesit të rreptë në kuzhinë, nuk është një rol. “Nuk do pranoja që në televizion të sillesha ndryshe nga ç’jam, të bëja të mirin e sheqerosur apo të sillesha në një formë që do më bënte të dukesha më interesant. Ua thashë që në fillim producentëve që ky do të ishte profili im.”
Në atë kohë, kur Rezart Aga, autori i Master Chef Albania, e thirri për t’i prezantuar ofertën e culinary show- t të parë e të vetëm në Shqipëri, Renato kishte një emision në paketën dixhitale Tring. E vendosi aty për aty, sepse edhe kohë nuk kishte dhe deri tani duket që zgjedhja ka qenë shumë e mirë. Për atë vetë. Për programin. Ndonjëherë kritikat e tij nuk gëlltiten, por të nesërmen në vend që të ketë humbur ca pikë në pëlqyeshmërinë e publikut, është akoma dhe më i dashur. Edhe të duash të mbash qëndrim për ashpërsinë e tij, s’mund të mos qeshësh me ato që thotë. Ndoshta është e qartë që Renato nuk ka pse të ketë ndonjë qëllim negativ, është thjesht në kërkim të një pjate perfekte, të një shijeje ideale e të një chef-i të talentuar. Të nesërmen në rrjetet sociale, ai do vazhdojë të jetë djali me humor e buzëqeshje të pakursyer që vjel qindra pëlqime sidomos nga vajzat. Nëse dikujt i duket e tepërt dhe kjo, ai qetësisht fton të mos e ndjekin. Dhe pse mund të duket sikur po përkëdhelet në krahët e famës, vetëm duket. “Nuk e ndjej famën. Ndoshta ngaqë jam i njohur në Shqipëri, por jetoj në Athinë. Pastaj as nuk dua që të më ndryshojë jeta prej famës. Nëse do filloj të mendoj që njerëzit rrinë me mua prej kësaj, apo që duhet të kem kujdes në stilin e jetës dhe në marrëdhëniet me të tjerët, sepse jam personazh i njohur, do ishte shkatërrim për mua. Unë do vazhdoj gjithmonë të jem i njëjti.”
Karizmatik dhe i rreptë njëkohësisht! Me batutën në majë të gojës. Pak si Didier e pak si Kate Armstrong. Nuk janë plotësisht të trilluar ata! Dhe pse që kur kemi njohur Renaton, kur themi chef, ai na vjen në mendje!
Intervistë për pasionet
Si është një ditë jotja e zakonshme? A nis ndonjëra si nëpër filma, kur chef-at ngrihen herët për të shkuar në tregun e peshkut?
Po, edhe nis. Unë kam dyqanet e mia ku ble mishin, peshkun, por sidomos për peshkun është e rëndësishme ta zgjedh sa më të freskët. Pastaj mundohem të më ngelet kohë për veten, mos të kaloj gjithë ditën në kuzhinë. Takohem me miqtë, dalim, shkoj në palestër…Kuzhina është shumë impenjuese në të vërtetë. Me të hyrë aty, punët nuk mbarojnë. Nuk është aspak e lehtë puna e chef-it. Çdo ditë, për çdo pjatë duhet të jesh plotësisht i angazhuar dhe i përqendruar. Në restorantin, ku punoj unë, vijnë shpesh politikanë të lartë, artistë të njohur grekë e të huaj, por për mua çdo klient është njëlloj. Unë përgatis me të njëjtin pasion çdo gjë.
Me atë pasionin e ditës së parë?
Po, po gjithmonë me të njëjtin pasion dhe emocion. Kjo punë nuk mund të bëhet pa pasion. E vetmja mënyrë për ta vazhduar është të kesh gjithmonë dëshirë për të eksperimentuar, për të zbuluar, për t’iu gëzuar asaj që bën e për të provuar gjithmonë të bësh diçka të re, pa u lodhur dhe pa u mërzitur. Nuk mund të jenë të mira pjatat e një chef-i që punon pa dëshirë.
Bën shpesh prova për të krijuar pjata të reja?
Po, në fillim të çdo sezoni kur nxjerrim menunë e re.
Ku e gjen frymëzimin që krijon vazhdimisht e vazhdimisht?
Nga natyra më shumë. Në pranverë ka lule dhe pjatat e mia kanë shumë ngjyra. Vera ka produktet e detit që më pëlqejnë shumë. Mua më pëlqen t’i shijoj të gjalla. Deti është një botë e tërë mundësish. Pastaj, dimri kërkon ushqime pak më “të ngrohta”, por jo të rënda gjithsesi.
Po nga shefat e tjerë frymëzohesh? Cilët janë idhujt e tu?
Më pëlqejnë Alain Ducasse, Ferran Adria, Rene Redzepi, ndjek punën e tyre, por sigurisht jo për ta kopjuar sepse pastaj nuk do kishte kuptim. Çdokush duhet të arrijë të bëjë diçka të vetën.
Ti ke futur elementë të kuzhinës shqiptare në restorantin grek ku punon?
Kuzhina shqiptare është pjesë e kuzhinës ballkanike dhe mesdhetare dhe nuk mund t’i ndaj me thikë, janë disa gatime që ne i mbajmë për shqiptare, në Greqi i quajnë greke sepse jemi shumë afër. Megjithatë për mua diçka që del nga toka e një vendi mund të quhet e atij vendi. Dhe unë kam futur trahananë, harapashin, sigurisht jo kështu të thjeshta, të kombinuara me elementë të tjerë, gicin e mbushur me gështenja…
Ka ndonjë në familjen tënde, apo jashtë saj, që një recetë e gatuan më mirë sesa ty, që dhe pse mundohesh, nuk ua kalon dot?
Oh, po mami dhe tezja i gatuajnë më mirë sesa unë gatimet tradicionale, byrekun për shembull. Jashtë familjes pastaj sigurisht që ka shumë chef-a që gatuajnë më mirë. Unë nuk jam më i miri.
Cila është pjata jote e preferuar? Një gatim që nuk të mërzitet kurrë.
Supat, më pëlqejnë. Të lehta, me perime, pak kremoze, që mund t’u shtoj ndonjë karkalec për shije…
Kur mblidhesh me miqtë, të shfrytëzojnë ata, në kuzhinë?
Mundohem që si e si ta shmang rolin e kuzhinierit jashtë kuzhinës.
Po në shtëpinë tënde nuk gatuan?
Gatuaj rrallë, sepse kaloj kohë jashtë, shpesh ha dhe në restorantin ku punoj.
Po kur ndodh, gatuan vetëm për vete, apo …?
Mmmm…mund të ndodhë që të gatuaj vetëm për vete, por hamë gjithmonë dy.
Hë pra! Poston ndonjëherë edhe foto nga dhoma e gjumit. I bën vetë, apo…?
Po, si e thashë, unë nuk ha vetëm. As nuk fle vetëm. Mua më pëlqen të zgjohem afër personit që dua, më pëlqen të jem i dashuruar.
Nëse do duhej ta përcaktoje veten me shije, si do ishe?
Unë jam pak nga të gjitha. Jam pak i athët. Pak i kripur. Po dhe i ëmbël.
A kombinojnë këto shije?
Po, po kombinojnë shumë :).
Prova e parë
Gjatë 10 viteve të fëmijërisë që kaloi në qytetin e Fierit, para largimit në Greqi, Renato kishte shprehur talentin në violinë në fillim, e pastaj në këngë, por asnjëherë në kuzhinë. Përveç një rasti. Duke qenë që i pëlqente shumë tava me patate dhe pulë, një ditë ndërsa ishte vetëm në shtëpi, nisi ta përgatiste ashtu siç kishte parë të ëmën. Ishte vetëm shtatë vjeç. “Nxora kofshat e pulës nga frigoriferi, preva patatet si mund t’i priste një fëmijë dhe i vendosa në furrë. Prisja që të bëheshin, por furrën nuk e kisha ndezur”.
