Epoka e validimit

Kurrë më parë në histori njerëzit nuk kanë jetuar kaq shumë nën vëzhgim. Në botën digjitale, çdo mendim, foto apo moment mund të matet me numra: pëlqime, ndjekës, komente. Dhe në mënyrë të pavetëdijshme, këta numra kanë filluar të formësojnë mënyrën si e shohim veten.

Ajo që dikur ishte vlerësim nga miqtë e afërt, sot është gjykim publik i menjëhershëm, që ndikon drejtpërdrejt në vetëvlerësimin dhe ndjenjën e përkatësisë.

Mekanizmi biologjik i aprovimit

Në tru, çdo “like” aktivizon sistemin e shpërblimit – dopaminën, të njëjtin neurotransmetues që ngjall kënaqësi nga suksesi, dashuria apo edhe varësia kimike.

Sa më shumë miratime marrim, aq më shumë truri kërkon t’i përsërisë sjelljet që i prodhojnë. Kështu krijohet cikli i varësisë nga aprovimi: ndjehemi mirë kur na pëlqejnë, bosh kur nuk marrim reagim.
Në planin afatgjatë, ky mekanizëm ndikon në strukturën emocionale të vetëvlerësimit, duke e zhvendosur atë nga brenda tek jashtë.

Rrjetet sociale si pasqyra e deformuar

Rrjetet sociale funksionojnë si pasqyra selektive: tregojmë vetëm versionin më të mirë të vetes, dhe shohim versionet e kuruara të të tjerëve. Kjo krijon një realitet të përmbysur ku vlera barazohet me dukshmërinë, jo me autenticitetin.

Kur ndjekim të tjerët që duken më të lumtur, më të bukur apo më të suksesshëm, truri ynë aktivizon ndjenjën e krahasimit social, duke prodhuar ankth, pasiguri dhe ndjenjën e pamjaftueshmërisë.
Në vend që të përdorim teknologjinë për shprehje, shpesh ajo na përdor për validim.

Identiteti që matet me “like”

Tek brezat e rinj, vetë-identiteti po formohet nën presionin e reagimit virtual. Çfarë ndodh kur një postim nuk pëlqehet mjaftueshëm?

Shumë njerëz përjetojnë mikrorefuzime digjitale – ndjenja të refuzimit që, të përsëritura, krijojnë plagë të vogla emocionale.

Kur mënyra si e perceptojmë veten varet nga ekrani, identiteti bëhet i brishtë, sepse burimi i tij nuk është më vetëdija, por opinioni i turmës.

Si të dalim nga varësia e aprovimit

Rikthehu te vlerat reale. Kujto se pëlqimet nuk matin autenticitetin tënd.

Krijo më shumë se sa konsumon. Shprehja e vetes është ushqim për shpirtin; krahasimi, helm për vetëvlerësimin.

Kufizo ekspozimin digjital. Një ditë pa ekran është ushtrim i shëndetshëm për trurin dhe qetësinë e brendshme.

Kujdesu për lidhjet reale. Një bisedë e vërtetë, një përqafim, një sy që të sheh – kanë fuqi më të madhe se një mijë reagime virtuale.

Varësia nga aprovimi është simptomë e një kohe që mat dashurinë me algoritme. Por pëlqimet nuk mund të zëvendësojnë ndjenjën e vlerës së brendshme.

Vetëvlerësimi i qëndrueshëm nuk lind nga ajo që na japin të tjerët, por nga ajo që ne dimë të japim vetes.

Në fund, çlirimi i vërtetë nuk vjen nga numrat në ekran, por nga aftësia për të thënë me qetësi: “Edhe pa miratim, unë jam mjaft.”

Photo by cottonbro studio: https://www.pexels.com/photo/person-holding-black-android-smartphone-5081930/