
Në skajet më të largëta të universit, temperatura bie pranë absolutit zero, kufiri teorik ku çdo lëvizje molekulare ndalet. Por ajo që dikur tingëllonte si fantastiko-shkencë, sot është realitet laboratorik: shkencëtarët arrijnë të krijojnë temperatura më të ulëta sesa ato të hapësirës së thellë, duke hapur një kapitull të ri në fizikën moderne.
Këto eksperimente ndodhin në ambiente ultra-të kontrolluara, ku atomet ngadalësohen dhe “ngrihen” përmes lazerëve dhe fushave magnetike deri në miliardësat e gradës mbi zero absolut. Në këtë gjendje ekstreme, materia nuk sillet më siç jemi mësuar, ajo hyn në faza të çuditshme, ku kufijtë mes valës dhe grimcës zhduken, dhe fenomenet kuantike bëhen të dukshme.
Një nga rezultatet më të jashtëzakonshme është krijimi i kondensatit Bose-Einstein, një gjendje e rrallë e materies ku atomët sillen si një “super-atom” i vetëm. Kjo gjendje lejon studiuesit të vëzhgojnë sjellje të reja të materies, të testojnë teoritë e gravitetit kuantik dhe të eksplorojnë mundësi të reja për kompjuterët kuantikë dhe sensorë super-precizë.
Arsyeja pse këto “universet e ftohta” janë kaq të rëndësishme qëndron te aftësia e tyre për të zbuluar ligje themelore të natyrës. Kur materia ftohet afër pikës së ngrirjes absolute, ajo ekspozon sekrete të padukshme në kushte normale, sekretet që mund të çojnë drejt teknologjive revolucionare në komunikim, mjekësi, transport dhe siguri.
Ndërsa jashtë laboratorit universi është i pafund dhe i ftohtë, brenda tij shkenca arrin të krijojë një ftohtësi edhe më të thellë, pikërisht për të zbuluar se si funksionon gjithçka përreth nesh. Në këto temperatura të padukshme, njerëzimi po i afrohet disa prej mistereve më të mëdha të ekzistencës, një hap më pranë kuptimit të natyrës së materies, energjisë dhe vetë kohës.
