Albert Camus është filozofi që i dha zë pyetjes më të thellë të njeriut modern: nëse jeta nuk ka kuptim të paracaktuar, pse duhet të vazhdojmë ta jetojmë? Ai e quajti këtë përballje midis dëshirës për kuptim dhe heshtjes së universit – absurdi. Sipas tij, jeta është absurde sepse njeriu kërkon përgjigje për pyetje që bota nuk ia jep. Por, ndryshe nga pesimizmi që mund të lindë prej kësaj ideje, Camus nuk e shihte absurdin si arsye për dorëzim, por si ftesë për zgjim, guxim dhe krijim.
Jeta pa kuptim të dhënë – por jo pa vlerë
Camus besonte se njeriu nuk lind me një qëllim të përcaktuar. Bota është e heshtur, e pandjeshme ndaj pyetjeve tona. Megjithatë, kjo s’do të thotë se jeta është bosh. Përkundrazi, kuptimi duhet krijuar – çdo ditë, në çdo akt dashurie, në çdo përpjekje për të ndërtuar diçka me vetëdije. Liria e njeriut qëndron pikërisht në këtë: të mos presë një kuptim nga jashtë, por ta krijojë vetë.
Absurdi si zgjim, jo si humbje
Për Camus, ta pranosh absurdin nuk do të thotë ta mohosh jetën, por ta jetosh me sy të hapur. Është të kuptosh se jeta është e përkohshme, e papërsosur, dhe megjithatë të zgjedhësh ta duash. Ai e përshkroi këtë përmes figurës mitike të Sizifit – njeriut që është i dënuar të shtyjë një shkëmb përpjetë malit, vetëm që ai të rrokulliset përsëri. Edhe pse e di se do ta humbasë, Sizifi vazhdon. Dhe Camus na thotë: “Duhet ta imagjinojmë Sizifin të lumtur.” Sepse lumturia nuk qëndron në arritje, por në vetë përpjekjen për të jetuar me dinjitet përballë absurdit.
Kuptimi që lind nga veprimi
Në psikologji, ky vizion lidhet me logoterapinë e Viktor Frankl-it, e cila thekson se njeriu gjen forcë për të përballuar çdo gjë, për sa kohë që i jep asaj një kuptim personal. Edhe Camus do të thoshte: jeta nuk na ofron përgjigje, por na jep mundësinë t’i krijojmë vetë. Dashuria, krijimtaria, drejtësia, mirësia – të gjitha janë forma përmes të cilave i japim kuptim jetës sonë, përkundër absurdit të saj.
Të jetosh përkundër absurdit
Camus nuk kërkonte një jetë perfekte, por një vetëdije të kthjellët. Të kuptosh se gjithçka është e përkohshme dhe, megjithatë, të zgjedhësh ta duash jetën më fort – ky është revolucioni i njeriut të vetëdijshëm. Sepse në fund, kuptimi nuk është një dhuratë për t’u gjetur, por një krijim për t’u jetuar.
Në një botë që s’premton përgjigje, Camus na mëson artin më të vështirë: të gjejmë lumturinë në ngjitje, jo në majë. Të mos kërkojmë fundin e udhëtimit, por të kuptojmë se vetë udhëtimi është kuptimi. Dhe ndoshta, si Sizifi, ne mund të buzëqeshim përmes lodhjes – sepse në çdo përpjekje për të jetuar me vetëdije, njeriu e mposht absurditetin e botës me bukurinë e shpirtit të tij.
