Nuk është çudi që një gotë ujë me limon në mëngjes është bërë alternativë e zakonshme ndaj kafesë dhe një “eliksir” i preferuar në botën e wellness-it. Limoni ka një sërë vetish të provuara ushqyese: është i pasur me vitaminë C, antioksidantë dhe acide natyrale që mbështesin organizmin dhe forcojnë sistemin imunitar.

Megjithatë, ata që e duan ujin me limon thonë edhe se është detoksifikues, hidratues dhe ndihmon në stimulimin e tretjes. Disa shkojnë më tej duke pretenduar se përshpejton metabolizmin dhe jep energji që zgjat gjatë gjithë ditës. Por a i përmbush vërtet uji me limon të gjitha këto premtime? A mund të teprojmë me të? Dhe, çfarë ndodh realisht në trup kur pi ujë me limon çdo ditë?

Sipas studimeve, shumë nga pretendimet për ujin me limon janë deri diku të vërteta. Lëngu i limonit stimulon prodhimin e tëmthit, gjë që aktivizon tretjen dhe ndihmon në përpunimin e yndyrnave. Për më tepër, antioksidantët dhe përbërësit dytësorë bimorë te limoni mbështesin proceset natyrale pastruese të mëlçisë dhe veshkave.

Por ka një problem: kur shtojmë limonin në ujë të nxehtë. Fruti humbet shumicën e vitaminës C në temperatura mbi rreth 60°C (140°F). Pra, nëse pi ujë me limon në mëngjes, shmang ujin sapo të zier. Lëre pak të ftohet, më pas shto limonin dhe pije të ngrohtë ose letë të vakët.

Një tjetër gjë që duhet pasur parasysh është aciditeti i lartë natyral i limonit: ai mund të dëmtojë smaltin e dhëmbëve dhe të irritojë stomakun, sidomos te personat që vuajnë nga urthi apo refluksi.

Të gjitha agrumet janë “yje” antioksidantësh – dhe kjo vlen edhe për limonin. Shumë studime tregojnë se limoni është i pasur me përbërës bimorë që mbrojnë qelizat nga stresi oksidativ, i lidhur me sëmundjet kardiovaskulare, dështimin kronik të veshkave, disa lloje kanceri dhe sëmundjen kronike obstruktive pulmonare (COPD).

Konsumimi i përditshëm i limonit mund të përmirësojë edhe përthithjen e lëndëve ushqyese, falë aftësisë së acidit citrik për t’u lidhur me hekurin me origjinë bimore dhe për ta bërë atë më të disponueshëm për trupin. Një spërkatje lëngu limoni mbi sallatë ose avocado toast mund të rrisë shumëfish përthithjen e hekurit një efekt i nënvlerësuar veçanërisht për vegetarianët.

Limonit i njihet prej kohësh edhe efekti antibakterial: lëngu i limonit mund të ndihmojë në frenimin e baktereve në gojë, të freskojë frymën dhe të neutralizojë aromat e pakëndshme. Ai është mjaft i butë për të lënë të paprekur florën orale për sa kohë hollohet me ujë dhe konsumohet në sasi të arsyeshme.

Limonët janë të dobishëm edhe për veshkat. Studimet tregojnë se ata madje mund të ndihmojnë në parandalimin e gurëve në veshka, të cilët formohen kur mineralet grumbullohen dhe ngjiten bashkë në veshka. Acidi citrik te limoni lidhet me kalciumin e tepërt në urinë, përpara se ky të kthehet në depozita të forta. Po ashtu, acidi citrik pengon kristalet e vogla të kalcium oksalatit të bashkohen dhe të rriten në gurë më të mëdhenj e të dhimbshëm.

Ashtu si trupi, edhe lëkura përfiton nga limoni: vitamina C luan rol kyç në prodhimin e kolagjenit, proteinës strukturore që mban lëkurën të fortë, të lëmuar dhe elastike. Pa vitaminë C, trupi nuk mund të prodhojë kolagjen të qëndrueshëm.

Përveç kësaj, vitamina C ndihmon në forcimin e enëve të gjakut dhe mbështet mikrocirkulacionin – një faktor tjetër i rëndësishëm për një lëkurë me shkëlqim. Ajo mbron gjithashtu qelizat e lëkurës nga radikalet e lira të shkaktuara nga stresi, rrezatimi UV apo toksinat mjedisore.

Edhe aroma e limonit të freskët mund të ndikojë pozitivisht te gjendja emocionale dhe le ta pranojmë, humori i mirë pasqyrohet edhe në pamje. Studimet kanë treguar se vaji esencial i limonit ka efekt të matshëm mbi ankthin: në një studim, subjektet raportuan humor të përmirësuar dhe aktivitet të shtuar të sistemit nervor pas thithjes së aromës së limonit shenjë që trupi po hyn në një gjendje zgjuar, por të relaksuar.

Ndoshta pjesa më e nënvlerësuar e limonit është lëkura dhe shtresa e bardhë poshtë saj, që quhet mesokarp, albedo ose pith. Kjo pjesë shpesh hidhet si diçka e hidhur e panevojshme, por në fakt është e mbushur me flavonoide që veprojnë si antioksidantë të fuqishëm kundër inflamacionit.

Edhe vajrat esencialë në lëkurën e limonit nuk duhen nënvlerësuar. Studimet tregojnë se ata mbështesin funksionin e mëlçisë, stimulojnë metabolizmin dhe kanë efekt të lehtë antibakterial.

Me fjalë të tjera: ruaji lëkurat e limonit dhe përdori në mënyrë kreative. Për shembull, rrihi hollë për ta përdorur si zest aromatik mbi perime, pasta ose mish; ose priti në fije të holla dhe shtoji në ujë.

Vetëm një detaj i rëndësishëm: përdor limonë organikë sa herë përdor lëkurën, sepse limonët e rritur në mënyrë konvencionale shpesh lyhen me dyll.

Përdorimi i gjysmës së një limoni në një gotë ujë në mëngjes është praktikë shumë e zakonshme. Por, a të duhet vërtet kaq shumë limon që të marrësh përfitimet shëndetësore?

Mesatarisht, një limon përmban rreth 50 mg vitaminë C, afërsisht sa gjysma e sasisë që gjendet në një portokall të madh. Vetëm kaq mbulon gati gjysmën e nevojës tënde ditore. Pra, nëse konsumon lëngun e rreth dy limonëve në ditë qofshin në formë uji me limon të ngrohtë apo të përzier në salcë sallate arrin afërsisht 100 mg vitaminë C, duke plotësuar dhe tejkaluar nevojën e përditshme.

Megjithatë, nuk është ide e mirë të shkosh shumë përtej kësaj sasie. Për të mbrojtur dhëmbët dhe stomakun, qëndro te maksimumi rreth tre limonë në ditë. Dhe gjithmonë holloje lëngun e limonit me ujë. Nëse do të jesh edhe më e kujdesshme, mund ta pish ujin me limon me pipëz, që të minimizosh kontaktin e drejtpërdrejtë me smaltin e dhëmbëve.

Ndërsa lëngu i limonit në shishet plastike të verdha mund të duket si alternativë e lehtë, biokimisht ka pak të bëjë me frutin e freskët. Pasterizimi shkatërron përbërësit e ndjeshëm ndaj nxehtësisë, si vitamina C, dhe dëmton enzimat.

Që limonët e freskët të ruajnë aromën dhe përmbajtjen e vitaminës C sa më gjatë, është më mirë t’i mbash në sirtarin e perimeve në frigorifer. Mund t’i ngrish edhe në feta ose t’i shtrydhësh dhe t’i hedhësh në kubikë akulli për përdorim më vonë.